Wyzysk
Wyzysk, przywłaszczenie sobie bez żadnego ekwiwalentu części cudzej pracy; jego podstawową, przesłanką jest taki poziom wydajności pracy, który umożliwia bezpośredniemu producentowi wytworzenie wartości większej niż wartość niezbędna, konieczna na własne utrzymanie oraz na utrzymanie najbliższej rodziny; pozwala to wówczas na zmuszenie go (ekonomicznie lub fizycznie) do pracy przez część dnia roboczego za darmo na wyzyskiwacza. Przesłanką w. jest więc podział dnia roboczego na czas niezbędny, w którym wyzyskiwany pracuje na siebie, i na czas dodatkowy, w którym pracuje na osobę wyzyskującą go. Stosunek tych dwu części dnia roboczego nosi nazwę stopy lub stopnia w. Oprócz odpowiedniego poziomu wydajności pracy, do pojawienia się w. konieczne jest istnienie prywatnej własności środków produkcji, a następnie podziału społeczeństwa na klasy. Klasa właścicieli środków produkcji jest klasą wyzyskującą, klasa pozbawiona środków produkcji — wyzyskiwaną. Zob. też: czas pracy, wartość dodatkowa, stopa wartości dodatkowej.
