Praca dodatkowa

wrz 21, 2017 przez

Praca dodatkowa, nadwyżka pracy ponad tą, która jest niezbędna do zapewnienia środków do życia pracownikowi o jego rodzinie; praca wydatkowana w ciągu dodatkowego czasu pracy i wytwarzająca produkt dodatkowy (produkt niezbędny i produkt dodatkowy). P.d. Jest kategorią występującą we wszystkich ustrojach społecznych; Jest ona niezbędnym warunkiem rozwoju społeczeństwa. Marks wskazywał, że „praca dodatkowa w ogóle, jako praca przekraczająca określone potrzeby, musi zawsze istnieć. Tylko że w systemie kapitalistycznym, niewolniczym itp. ma ona formę antagonistyczną i towarzyszy Jej zupełne próżnowanie pewnej części społeczeństwa”. W formacjach tych rezultaty p.d. przywłaszczają sobie właściciele środków produkcji. P.d. jest tam więc nie opłaconą częścią pracy bezpośredniego wytwórcy. W ustroju kapitalistycznym p.d. służy wytwarzaniu -* wartości dodatkowej. W odróżnieniu od poprzednich formacji społeczno-ekonomicznych (niewolnictwa i feudalizmu) wyzysk jest tu bardziej zamaskowany. Pozornie wydaje się, jakoby kapitalista płacił robotnikowi za cały czas Jego pracy; w istocie płaca robotnika najemnego rekompensuje jedynie wartość Jego siły roboczej. Stosunek p.d. do pracy niezbędnej (odpowiednik określa stopień wyzysku siły roboczej. W ustroju socjalistycznym p.d. ma odmienny charakter; jej rezultaty nie są przywłaszczane przez wyzyskiwaczy, lecz służą całemu społeczeństwu; jest ona określana mianem „pracy dla społeczeństwa”. Produkt dodatkowy („produkt dla społeczeństwa”) wykorzystuje się na rozszerzanie produkcji, tworzenie rezerw, utrzymanie sfery działalności nieprodukcyjnej.

Podobne

Tagi