Czasowe formy płac
Czasowe formy płac, formy, które uzależniają wysokość płacy pracownika od długości czasu trwania pracy. Stosując cz.f.p. zakłada się, że wyniki pracy pracownika są proporcjonalne do czasu jego pracy. Płaca pracownika zależy pd długości przepracowanego czasu i wysokości stawki osobistego zaszeregowania, uwzględniającej poziom kwalifikacji, złożoność pracy, odpowiedzialność itp. Stawkę osobistego zaszeregowania wyznacza się na godzinę (system płacy godzinowej), dzień (system płacy dniówkowej), miesiąc (system płacy miesięcznej). W stosunku do pracowników fizycznych stosowane są powszechnie systemy godzinowe i dniówkowe, w stosunku zaś do pracowników umysłowych — miesięczne. Cz.f.p. występują przede wszystkim wszędzie tam, gdzie tempo pracy zależy od wydajności maszyn i urządzeń, nie zaś bezpośrednio od robotnika i gdzie narzuca je przyjęta organizacja produkcji lub w przypadkach, gdy wyniki pracy można mierzyć jedynie w długich okresach. Cz.f.p. stosuje się w produkcji potokowej wysoko zmechanizowanej lub zautomatyzowanej, tj. tam, gdzie należy zachować wysoką dokładność i jakość wyrobu oraz przy obsłudze aparaturowych procesów produkcji. Zaletą cz.f.p. jest ich prostota, łatwość obliczenia należnego zarobku i mała pracochłonność czynności obrachunkowych związanych z obliczeniem płac. Nie bez znaczenia dla pracownika jest też względna stałość wynagrodzenia, pewność otrzymania go oraz możliwość planowania wydatków na podstawie stałego budżetu. Cz.f.p. umożliwiają zachowanie określonych proporcji płac wewnątrz przedsiębiorstw i między przedsiębiorstwami. Cz.f.p. rzadko stosuje się w czystej formie. Najczęściej uzupełniane są premiami i dodatkami, występują więc w postaci systemów czasowo-premiowych. Premie stwarzają dodatkowe bodźce do poprawy jakości produkcji, wydajności pracy, oszczędności materiałów lub surowców itp. W praktyce spełniają one swoją bodźcową rolę, jeżeli zadania wyznaczane pracownikom możliwe są do wykonania, jasno i zrozumiale określane, a pracownicy mają bezpośredni wpływ na ich wykonanie, z którym związana jest z góry ustalona wysokość dodatkowej płacy. Warunkiem prawidłowego działania premii i dodatków jest także ustalanie ich wysokości na takim poziomie, aby dodatkowa część płacy rekompensowała wysiłek związany z wykonaniem założonego zadania.
