Zbyt
Zbyt: 1. pierwsza faza cyklu obrotu towarowego, w którym towar przechodzi ze sfery produkcji do sfery zużycia; 2. jednostki obrotu zajmujące się organizacją z. wyrobów określonej gałęzi przemysłu, zwłaszcza sprzedażą surowców i materiałów oraz maszyn i urządzeń przeznaczonych na cele zaopatrzenia materiałowo-technicznego i inwestycyjnego. Wyroby gotowe w pierwszej fazie cyklu obrotu towarowego realizowane są wg ceny z., odpowiadającej kosztom wytworzenia plus ustalony zysk fabryczny (ceny fabryczne). Jednostki z. realizujące produkcję zakładów wytwórczych otrzymują od nich ustaloną prowizję. Rozróżnia się następujące formy z.: Z. bezpośredni — towary dostarczane są przez zakład produkcyjny bezpośrednio użytkownikowi. Z. tranzytowy (organizowany, rozliczany) — dostawa towarów kierowana Jest bezpośrednio z zakładu produkcyjnego do użytkownika, z tym jednak, że sama transakcja jest organizowana przez Jednostki z. Z. składowy — zaopatrzenie odbiorców odbywa się ze składów jednostek z. Centrale z. dysponują własnymi branżowymi składnicami: centralnymi — obsługującymi odbiorców w całym kraju; terenowymi — obsługującymi określony rejon (województwo) kraju. Centralne składnice z. gromadzą (w ramach normatywów towarowych) planowo dostarczane ze sfery produkcji towary: sezonowe; wynikające z długich serii produkcyjnych, których podaż przekracza aktualny popyt; rezerwy towarowe. Centralne składnice z. dokonują zakupów i rozprowadzają towary określonej branży zarówno produkcji krajowej, jak i pochodzące od dostawców zagranicznych (import uzupełniający — komplementarny lub substytucyjny). Jednostki z. spełniają następujące funkcje: dokonują analizy rynku z., ustalają asortyment wyrobów i ilości produkcji, sporządzają bilanse materiałowo-techniczne, sporządzają prognozy z. W socjalistycznej gospodarce planowej aparat z. obsługuje ekonomiczny podział produktu społecznego (na cele zaopatrzenia produkcyjnego, inwestycji, zużycia zbiorowego, rynku konsumpcyjnego, eksportu) oraz podział towarów między poszczególne jednostki gospodarcze (przedsiębiorstwa produkcyjne, centrale handlu wewnętrznego hurtowe i detaliczne, centrale handlu zagranicznego, instytucje społeczne itp.). Jednostki z. (biura z. oraz centrale z.) w PRL wchodzą w skład właściwych zjednoczeń przemysłu.