Premiowe systemy płac
Premiowe systemy płac, znajdują zastosowanie zarówno przy akordowych, jak i czasowych formach płac. Najczęściej jednak występują jako czasowe formy płac z premią. Polegają one na przyznaniu pracownikowi, oprócz zasadniczego wynagrodzenia, premii związanej z wykonaniem określonego zadania. Premie mogą być przyznane za wykonanie przeciętnych zadań lub za wykonanie zadań powyżej przeciętnych i stanowią formy dodatkowego wynagrodzenia zawsze stwarzające bodźce materialnego zainteresowania zmierzające do poprawy jakości produkcji, wzrostu wydajności pracy, oszczędności materiałów itp. P.s.p. mogą dotyczyć jednego zadania branego za podstawę premiowania lub wielu zadań. Mogą także obejmować kilka premii za wykonanie kilku zadań będących przedmiotem premiowania. Premie mogą być indywidualne lub zespołowe, uznaniowe, i w większości przypadków oparte są na wymiernych kryteriach pracy pracownika. Premie dla robotników związane są najczęściej z wielkością produkcji, jakością wyrobu, utrzymaniem ciągłości pracy maszyn i urządzeń, skróceniem terminu remontu itp. Premie dla pracowników umysłowych dotyczą na ogół wykonania zadań związanych z pracą całego przedsiębiorstwa lub jego części (oddziału, wydziału), bądź z wykonaniem złożonych zadań odcinkowych, od których zależy wykonanie zaplanowanych zadań całego przedsiębiorstwa. Zadaniem premii jest eksponowanie zadań najważniejszych w danym okresie działalności przedsiębiorstwa lub najtrudniejszych do wykonania. Celem ich jest zachęcanie pracownika do zwiększenia intensywności pracy. Praktyka wykazuje, że spełniają one swoją rolę, jeżeli: 1. zadania będące przedmiotem premiowania określone są w sposób jasny i niedwuznaczny dla pracownika; 2. pracownik ma bezpośredni wpływ na ich wykonanie; 3. pracownik może je wykonać; 4. z ich wykonaniem związana jest z góry określona i rekompensująca wysiłek pracownika wysokość dodatkowej płacy. Niespełnienie wymienionych warunków osłabia częściowo lub całkowicie bodźcowe działanie p.s.p. Taki sam skutek wywołuje ustalenie dla pracowników wielu rodzajów premii jednocześnie. Umożliwia to bowiem pracownikowi dokonywanie wyboru i skoncentrowanie uwagi jedynie na wykonywaniu takich zadań, które zapewniają najwyższe premie przy najmniejszym wysiłku, mimo że nie zawsze zapewniają najbardziej pożądane efekty z punktu widzenia przedsiębiorstwa. Zob. też: czasowe formy płac, akord.
