Praca,kultura i moralność pracy
Praca,kultura i moralność pracy, pojęcie „prac a” rozumiane jest zazwyczaj dwojako; rzeczowo i czynnościowo; w pierwszym znaczeniu chodzi o wytwór (np. praca dyplomowa), w drugim o działalność. W ujęciu potocznym przez pracę rozumie się podejmowanie wysiłków w celu wykonania czegoś użytecznego, określonej rzeczy czy usługi. Jej przeciwstawieniem jest zabawa, kontemplacja i inne czynności, które człowiek wykonuje dla nich samych, a nie z myślą o zewnętrznym celu. Praca jest zasadniczym warunkiem istnienia ludzkości, stanowi materialną podstawę życia społecznego, występuje we wszystkich epokach jako działalność ważna, poddana społecznej kontroli. Obowiązek pracy był Jednak w różny sposób rozłożony na członków społeczeństwa; zależało to od ustroju politycznego, warunków ekonomicznych i kultury. Praca ulega stałym przeobrażeniom i podziałowi, który Jest ważnym procesem społecznym, wpływającym na zróżnicowanie położenia ludzi w społeczeństwie. Dzieli się ona na różne zajęcia powiązane ze sobą, z których część ma charakter prostych czynności 1 może być wykonywana bez specjalnego przygotowania, część natomiast ze względu na skomplikowany charakter wymaga wprawy, umiejętności i wiedzy. Ten drugi rodzaj zajęć bywa zazwyczaj nazywany zawodem. W odczuciu społecznym zawody nie są sobie równe, jedne są wyżej, inne niżej cenione, co wynika z tradycji, z dostrzegania różnic w warunkach pracy, wynagrodzeniu, zapewnianym uznaniu. W społeczeństwach uprzemysłowionych praca wykonywana Jest najczęściej w zorganizowanych instytucjach, zatrudniających wielu ludzi, n,p. w fabrykach, szpitalach, szkołach, bankach. W tych warunkach jako nowy zawód wyodrębniają się czynności kierownicze. Umiejętność pracy, sposoby jej organizowania, narzędzia, urządzenia techniczne, a także wyprodukowane dobra są elementami kultury danego społeczeństwa. Kultura jest wytworem społecznego współżycia ludzi, obejmuje wspólnie cenione wartości, które przekazywane są następnym pokoleniom w procesie wychowania. Kultura pracy jest częścią tego dorobku, która powstała w procesie pracy. Obejmuje narzędzia pracy 1 jej metody, a także wzory życia i wzory osobowe, które ludzie chcą w pracy i dzięki pracy zrealizować. Ideałem dobrego pracownika Jest człowiek mający takie cechy, jak uczciwość, solidność, koleżeńskość, zaangażowanie, przyswojenie sobie zasad dobrej roboty, a więc postępowania sprawnego, skutecznego i wydajnego. Przyjęliśmy zasadę, że praca Jest obowiązkiem każdego obywatela i podstawą przyznawanego mu uznania, a jej warunki tak powinny się zmienić, aby stała się źródłem osobistego zadowolenia i dumy z osiągnięć. Między postulatami a faktycznymi zwyczajami pracy zachodzą jednak rozbieżności. Poziom umiejętności zawodowych, wykorzystania wiedzy, zainteresowania i odpowiedzialności nie zawsze jest zgodny z założeniami, co uważane jest za przejaw niskiego poziomu kultury pracy. Zachowania się ludzi w pracy podlegają stałym ocenom, które odwołują się do norm technicznych, ekonomicznych, politycznych, a także moralnych. Moralność pracy obejmuje wyobrażenie o tym, co dobre, a co złe w postępowaniu ludzi w toku wykonywania pracy. Jej elementami są oceny, normy, wzory postępowania i ideały osobowe regulujące zachowanie się jednostek, stosunki między jednostkami a społeczeństwem i grupami społecznymi. Podstawą moralności pracy nie są przepisy i regulaminy, lecz poczucie moralne wspólne ludziom danej kultury i pozwalające ocenić zachowania się w pracy w takich kategoriach, jak sprawiedliwość, godność osobista, prawo do szczęścia, do pomocy itp. W niektórych zawodach zasady moralne są wyraźnie sformułowane i rozpowszechniane jako etyka zawodowa.
